تغذيه در کودکان پيش دبستاني
تغذيه مناسب و کافي مهم ترين شرط لازم براي رشد کودک است. با اين که در تمام دوران کودکي تغذيه اهميت دارد، ولي در طي پنج سال ابتدايي که رشد سريع است و کودک براي دريافت غذا کاملاً وابسته به مادر و خانواده اش مي باشد، امري حياتي است. غذاي ناکافي منجر به کمبود تغذيه اي و تاخير در رشد مي شود و در نتيجه تجزيه و شکستن پروتئين در برابر عفونت تسريع مي گردد.
نکته
طبق آمار وزارت بهداشت حدود 15 درصد از 6-5 ميليون کودک زير پنج سال ايران دچار کوتاهي قد ناشي از سوء تغذيه هستند. با توجه به مطالب فوق، به شرح مختصر نياز غذايي کودکان خردسال مي پردازيم:
کودکان به علت تحرک زياد به انرژي بيشتري نياز دارند که بايد از منابع غذايي تامين گردد. کودک خردسال روزانه 1300 تا 1600 کيلوکالري انرژي نياز دارد.
پروتئين
پروتئين جزء اصلي ماهيچه ها ، بافت ها و مايعات بدن ( خون ) است و همچنين به سيستم دفاعي بدن کمک مي کند . نياز هر کودک خردسال به پروتئين 30 گرم در روز است. در ضمن هر گرم پروتئين حدود 2/4 کيلوکالري از انرژي را تامين مي کند که در ماهي ، گوشت ، تخم مرغ ، شير و فرآورده هاي آن ( پروتئين حيواني ) و حبوبات مثل لوبيا و نخودفرنگي ( پروتئين گياهي ) موجود است.
چربي
هر گرم چربي 9 کيلو کالري انرژي توليد مي کند که حدود 20 تا 35 درصد کل انرژي را تامين مي کند. نياز روزانه ي يک کودک خردسال 15 تا 25 گرم است . اين ميزان براي جذب ويتامين هايي مانند ويتامين آ و کاروتن اهميت دارد که با زرده ي تخم مرغ ، شير ، چربي گوشت ، نارگيل ، آجيل ، مغزهاي گياهي مثل پسته و بادام و روغن هاي گياهي تامين مي گردد.
مواد معدني
کلسيم و آهن از مهم ترين مواد غذايي در رژيم غذايي هستند که براي تشکيل استخوان ها و ساختار دندان ها لازم است . دريافت ناکافي آهن موجب کم خوني مي شود . خردسالان نياز بيشتري به جذب آهن و کلسيم دارند که توسط شير، ماهي خشک ، گوشت ، جگر ، تخم مرغ و سبزيجات سبز ، غلات مثل گندم ، سويا و نخود تامين مي گردد.
ويتامين ها
نقش ويژه اي در رشد کودکان مخصوصاً خردسالان دارند، طوري که به عنوان جذب کننده ي کلسيم و فسفر جهت رشد استخوان ها ( مثل ويتامين D ) يا جزء نياز اصلي کودک در حال رشد ( مثل ويتامين هاي A و B) محسوب مي شود که در اکثر مواد غذايي مانند ماهي ، گوشت قرمز ، طيور ، سبزيجات ، غلات و لبنيات وجود دارند.
نکاتي که بايد در تغذيه ي کودکان پيش دبستاني رعايت نماييم :
* بايد دانست که صبحانه مهم ترين وعده ي غذايي کودک است. پس بايد به اين نکته توجه زيادي نمود.
* زمان غذا خوردن کودک، محيط بايد مملو از شادي ، گرمي و صميميت باشد و اين زمان بهتر است منظم باشد و همه ي اعضاي خانواده سر سفره حضور داشته باشند. البته نبايد کودک منتظر غذا بماند . کودک بايد شام خود را قبل از خواب آلودگي بخورد.
* با آشنا نمودن کودک به غذاهاي جديد و مختلف، قدرت انتخاب غذايي کودک را افزايش داده و سعي نماييد از پنج گروه اصلي غذاها در تغذيه ي کودکان استفاده کنيد.
* استفاده از ميان وعده هاي غذايي ( 10 صبح و 5 بعدازظهر ) براي کودکان، به ويژه خردسالان، از اهميت خاصي برخوردار است.
* در هيچ شرايطي کودک خود را وادار به غذا خوردن نکنيد.